Навічыхіна Лідзія Іванаўна (Юркевіч)
1934 г. – 21 снежня 2020 года
Нарадзілася Лідзія Іванаўна Навічыхіна (Юркевіч) у вёсцы Сяргеевічы Пухавіцкага раёна (Навапольскі сельсавет) Мінскай вобласці ў 1934 годзе.
Лідзія Іванаўна выкладала тэхнічную і начартальную геаметрыю ў Політэхнічным інстытуце (БДПА, цяпер – БНТУ), з’яўлялася аўтарам шматлікіх падручнікаў, даведачных і навучальных дапаможнікаў па сваёй спецыяльнасці. Кандыдат тэхнічных навук.
Лідзія Іванаўна была вядомым беларускім правазнаўцам-лекарам. Бацька, Іван Кандрацьевіч Юркевіч, быў лесніком, дзядзька – Канстанцін Кандрацьевіч Юркевіч – фельчарам, скончыў курсы падчас фінскай вайны. Па просьбе бацькі-лесніка яна з сёстрамі збіралі травы і здавалі ў аптэку. Бацька ж даў першыя веды аб травах. А яшчэ адзін дзядзька — Іван Данілавіч Юркевіч-вядомы вучоны-лесавод, акадэмік-геабатанік, заслужаны дзеяч навукі БССР, аўтар кнігі пра лекавыя расліны Беларусі, дапамог атрымаць навуковыя веды.
Лідзія Іванаўна мела амерыканскі сертыфікат, які сведчыць аб прысваенні ёй прафесіі” майстар-агароднік шырокага профілю”, а таксама аналагічны дакумент Маскоўскай сельскагаспадарчай акадэміі імя К.Л. Ціміразева.
Праслухала шэраг курсаў аб лекавых раслінах. Сама чытала курс лекцый “зялёны доктар” – па рэспубліканскім радыё, для медработнікаў у Цэнтры здароўя, для медсясцёр аб’яднання” Белкурорт”, для жыхароў Мінска. Працавала ў гарадскім таварыстве міласэрнасці.
Навічыхіна Лідзія Іванаўна ў рэпартажах тэлебачання
Ролік 1. Тэлеканал СТБ пра гаючыя ўласцівасці траў і раслін;
Ролік 2. Тэлеканал СТБ “цудощны напой ад прастуды”.
Лідзія Новичихина была частым госцем на рэспубліканскім тэлебачанні, выдала шэраг кніг па фітатэрапіі — «хатнія сродкі» (пяць выданняў), «Зялёная аптэка на градках доктара Миттлайдера» (чатыры выданні), «Азбука лекавых раслін» (2008 г.), «гаючая сіла дзікарослых раслін» (2014 г.), «карысныя расліны для здароўя і ежы» (2013 г.), «гаючая сіла харчовых раслін» (2011 г.), «гаючыя дрэвы, кусты, імхі» (2009 г.) і інш.
Навуковая дзейнасць
Апублікавала больш за 300 артыкулаў у газетах і часопісах, а таксама арганізавала ў Рэспубліканскім Палацы культуры ветэранаў (г.Мінск, вул. Я. Купалы, 21) клуб “Дзівасіл”, дзе больш за 20 гадоў запар чытала лекцыі па фітатэрапіі, у тым ліку – і прама на прыродзе, паказваючы, як і дзе растуць лекавыя травы. Па ўспамінах самой Лідзіі Іванаўны першы занятак клуба адбыўся ў далёкім 1990-ым годзе, тады занятак наведала каля 2000 чалавек.
Прапаную вам фрагмент з газеты” Мінскі кур’ер ” з расповедам Лідзіі Іванаўны пра траву Сныць.
– Травой стала цікавіцца яшчэ ў дзяцінстве. Калі пачалася вайна, усёй сям’і прыйшлося
сысці ў лес, — распавядае Лідзія Іванаўна. – Зразумелая справа, харчавацца, а тым больш лячыцца там было няма чым. Таму воляй-няволяй прыйшлося выкарыстоўваць тое, што пад рукой, — расліны і травы. І цяпер дакладна ведаю: папросту ўсім гэтым можна абыйсціся. Адзінае, чаго не хапала, дык гэта солі…
Практычны занятак пачаўся каля аўтобуснага прыпынку. Тут Лідзія Іванаўна на прыкладзе сныти паказала сваім вучаніцам, як след сушыць сабраныя расліны.
– Лепш травы, чым сныць, няма. Гэта і ежа, і лекі. Нядаўна вывучала яе хімічны склад і была здзіўленая колькасці змяшчаюцца ў ёй мікраэлементаў. Яе не любяць агароднікі, паколькі, на іх думку, яна засмечвае градкі. Але лічу, што людзі проста не ўмеюць выкарыстоўваць сныть, якую можна і марынаваць, і квасіць, і саліць, і тушыць. А як смачна! Ды і лечыць сто хвароб, – тлумачыць Новичихина.
Тым, што адбываецца, зацікавіліся мінакі. Адна з іх пацікавілася:
– А што лепш за ўсё дапамагае ад ціску?
У кожнай траўніцы знайшоўся свой варыянт адказу. Хтосьці раіў выкарыстоўваць экстракт мяты, іншыя-вятроўнік, проса, каліну… але тут у спрэчкі ўмяшалася Лідзія Іванаўна:
– Праблемы з ціскам ўзнікаюць з-за густой крыві і вузкіх сасудаў. Лепш за ўсё дапамогуць маліна і канюшына, а яшчэ сушэніца.
Травы ўніверсальныя, лічаць удзельніцы выязнога заняткі. Іх можна выкарыстоўваць для падрыхтоўкі самых розных страў і напояў.
Крыницы:
(крыница – матэрыял газеты “Минский Курьер”, аўтар Дар’я Арол)
Аўтар тэксту – Сатолина (Юркевіч) Марына Мікалаеўна
Дадаткі – Крывашэй Д.
