Алена Валер’еўна Кароўчанка

Алена Валер’еўна Кароўчанка

тэматычных семінараў прысвечаных генеалогіі. Прадстаўляе цікавы праект https://poiskpredkov.by, які накіраваны на аднаўленне родаў, і генеалагічных дрэў

У хуткім часе мы пастараемся прадставіць агляд на кнігу з вытрымкамі адносна нашага раёна.

Алена Валер’еўна Кароўчанка падзялілася з намі сваёй гісторыяй цікавасці да пытанняў генеалогіі:

***

Нас обыватели считают чудаками,

И нам бывает трудно объяснить,

Зачем искать, что спрятано веками,

Ведь можно и без этого прожить.

Но человеку рано или поздно

Придется подводить пути итог:

И как прожил задуматься серьезно,

И что потомкам он оставить смог…

Пока есть время – стоит оглянуться,

Чтобы увидеть в глубине веков,

К чему стремиться нужно и тянуться,

Как избежать неправильных шагов.

Мы сами чьи-то предки и потомки,

Всего звено в неосязаемой цепи.

А наша жизнь – всего лишь остановка

Среди отмеренного каждому пути.

                                    2005 год

Біблейскае дрэва жыцця як аснова цікавасці

Падчас маёй вучобы ў старэйшых класах мне ў рукі ўпершыню ў маім жыцці трапіла Біблія. Кніга невялікага фармату з дробным тэкстам на тонкай-тонкай паперы. Для тых савецкіх атэістычных часоў-падзея. Стала так цікава, што ж там ёсць забароненага? Як вынік – прачытала ўсю кнігу на адным дыханні, не асоба ўнікаючы ў змест. І ўразіў мяне наступны факт: там падрабязна апісана, хто каго спарадзіў ад Адама і Евы. Усё гэта так і прасілася на паперу. Я намалявала прымітыўнае, але ўсё-ткі дрэва. Сам працэс вельмі спадабаўся, у ім было нешта правільнае, матэматычнае, а да матэматыкі і парадкавання фактаў я неабыякавая з дзяцінства.

Але мне нават у галаву не прыйшло намаляваць наша ўласнае дрэва. Можа, таму што занадта мала было інфармацыі, а можа, думала, што гэта не істотна (куды нам усім да Адама і Евы?). Хоць заўсёды з вялікай цікавасцю слухала апавяданні пра маміным дзяцінстве, бабулінай маладосці гэтак далей.

Замужжа – новы віток цікавасці

Потым была вучоба ва ўніверсітэце (біяфак БДУ), замужжа, пошук працы – вельмі насычаны адрэзак жыцця. Аб генеалогіі ўспамінаць было некалі. Наша вяселле мы адразу адзначалі афіцыйна ў Клімавічах, адкуль я родам, а потым прыехалі на радзіму майго мужа ў вёску Наваселле Пінскага раёна. Уражанняў было маса. Па-першае, я ніколі да гэтага не жыла ў сапраўднай вёсцы. Мае бабулі гарадскія: з Бабруйска і Чавус. А ў наваселлі нават прырода была не такая, як у нас у Магілёўскай вобласці. Па-другое, як цяпер не смешна ўспамінаць, Я мала што разумела ў іх “новосюльской” гаворкі. Госці заспявалі песні, матыў ведаю, песню ведаю, а што яны спяваюць, не разумею. Так бабка Гандзя падсела да нас і перакладала што кажуць іншыя. Па-трэцяе, здзівіла, што ўсе адзін аднаго ведаюць. Амаль усе ў вёсцы сваякі. Скажуць” паўлушыны “або” пеціны”, і ўсім зразумела, пра каго гаворка.

Менавіта гэты факт мяне вельмі моцна ўразіў. У бліжэйшы свабоднае лета, калі мы прыехалі да свякрухі ў вёску, я яе распытала, Хто ёсць хто. Усё гэта было так складана і заблытана, што тут жа накідала дрэва для яснасці. Да гэтага часу здзіўляюся, як мага столькі галін і галінак трымаць у галаве, прычым з датамі і дзявочымі прозвішчамі!

Пошукі сваякоў па матчынай лініі

Калі па лініі Тылькавічаў-Кахновічаў звестак было дастаткова для таго, каб пачаць працу ў архіве, то па маіх продках Вернікаўскім – Міхайлаўскім – Тамковічам былі толькі адрывістыя ўспаміны. Аказалася, што мая мама і яе сястра не ведаюць, як клікалі іх бабулю і дзядулю Верниковских, якія памерлі адразу пасля вайны.

Апытаўшы бліжэйшых сваякоў, новых звестак мне даведацца амаль не ўдалося. З маіх продкаў па матчынай лініі я ведала толькі дзядулю Верниковского Станіслава Мікалаевіча, бабулю Веру і яе бацькоў: Міхайлаўскага Івана Міхайлавіча і Міхайлаўскую (Тамковіч) Ганну Фёдараўну.

Так што для пачатку архіўных пошукаў прыйшлося адразу шукаць далёкіх сваякоў. “Расследаванні” мае апынуліся цалкам паспяховымі, часам нечаканымі і непрадказальнымі. Напрыклад, нявесткі ведалі больш пра продкаў, чым родныя сыны. Можа, гэта звязана з тым, што жанчыны заўсёды лепш памятаюць роднасныя сувязі, прозвішчы, даты. 

Пошукі адрасоў, тэлефонаў, імёнаў так мяне зацягнулі, што некаторы час я толькі і рабіла, што тэлефанавала абсалютна ўсім выяўленым родзічам. А паралельна папаўняла наша дрэва ўшыркі. Калі з гэтым было скончана, стала ясна, што без архіваў не абысціся. З гэтага моманту наступіў наступны этап: пошукі ўглыб.

Глыбінныя (архіўныя пошукі)

Не магу перадаць словамі, што я выпрабавала ў той момант, калі ўпершыню ўбачыла запіс у метрычнай кнізе аб нараджэнні майго прадзеда Міхалоўскага Івана Міхайлавіча. Цэлы букет пачуццяў: і радасць, і задавальненне, і нават гонар, што мне ўдалося гэта зрабіць. Спачатку так спяшалася ўсё ведаць, што нават не запісвала нумары старонак. Не заўважыла і ўказаны ўзрост жаніха з нявестай пры шлюбе. Потым супакоілася, настроілася на працоўны лад, але кожны раз, калі ўдаецца знайсці патрэбную інфармацыю – такое захапленне.

Пошукі па лініі майго дзеда Вернікоўскага Станіслава Мікалаевіча “прывялі” ў Ігуменскі павет, але далей прадзеда паглыбіцца за 15 гадоў так і не змагла. Ведаю, што жылі ў ваколіцы Сёмкава Слабодка, што прадзеда Мікалая хрысцілі ў Ігуменскім касцёле ў 1875 годзе, а яго брата Браніслава ў Блонскім – у 1868 годзе. Іх бацькоў клікалі Адам Верниковский і Анэля з роду Верниковских. А ўглыб-тупік.

Сам працэс пошуку падобны на дэтэктыўную гісторыю, і ніколі не ведаеш, наколькі ўдалым будзе чарговы паход у архіў. Працую я рэдактарам на тэлебачанні, генеалогія – захапленне, якое з часам стала займаць важную частку майго жыцця: спрабуючы закрыць «белыя плямы», пачала выпісваць абсалютна ўсіх Вернікоўскіх, цяпер у маёй базе больш за 7 тысяч персон. На аснове сабранага матэрыялу ў 2018 годзе выйшла кніга пра лёсы ссыльных за ўдзел у паўстанні 1863 года «Ігуменская шляхта ў Сібіры». Увосень мінулага года стартаваў праект па індэксацыі спраў НИАБ: з мільёна спраў, якія захоўваюцца ў архіве, у базу ўнесена больш за 240 тысяч найменняў. Вельмі спадзяюся, што дзякуючы гэтаму праекту, каардынатарам якога з’яўляюся, Мой няўлоўны Адам Вернікоўскі знойдзецца.