Станцыя Пухавічы або Мар'іна Горка? Кропка ў загадке назвы станцыі Пухавічы Лібава-Роменскай чыгункі
Станцыя Пухавічы або Мар’іна Горка?
Як жа павінна называцца наша станцыя? Чаму горад Мар’іна Горка, а станцыя чыгункі называецца Пухавічы?
У гэтым артыкуле вы даведаецеся, ці заўсёды наша чыгуначная станцыя Пухавічы называлася” Пухавічы”, ці мае Леў Савіч Макаў дачыненне да назвы нашай станцыі, а яшчэ пазнаёміцеся з роляй Паштова-тэлеграфнага аддзялення Мар’іна Горка ў гэтым пытанні.
Жадаем прыемнага чытання
Дасылайце свае матэрыялы нам на адрас электроннай пошты: admin@puhovichihistory альбо праз формы зваротнай сувязі, а яшчэ прапануем падпісацца на рассылку нашых абнаўленняў. Мы рыхтуем яшчэ больш унікальнай інфармацыі па гісторыі нашага раёна.
Увага! Пры выкарыстанні гэтага артыкула альбо яе фрагментаў актыўная спасылка на крыніцу абавязковая!
Рушым легенды і ставім кропкі
Кожны, хто ўпершыню наведвае наш цудоўны горад сродкамі чыгункі, задаецца заканамерным пытаннем: як так выходзіць, што едзе ён у Мар’іну Горку, а прыязджае ў Пухавічы, і як яму, нашаму госцю, цяпер даехаць да Мар’інай горкі?
Калі гэты чалавек ўсведамляе, што Мар’іна Горка і станцыя Пухавічы гэта адно і тое ж месца, часцей за ўсё просяць растлумачыць, чаму так адбылося, што наш прыпыначны пункт мае разыходжанні з назвай геаграфічнай кропкі.
Такому чалавеку раскажуць цікавую і прыгожую легенду. Легенда абвяшчае, што падчас Расійскай імперыі на нашай тэрыторыі пражываў міністр унутраных спраў Леў Савіч Макаў, які быў вельмі зацікаўлены ў праходжанні чыгункі праз яго маёнтак «Падблонне». Аднак дарога павінна была прайсці праз мястэчка Пухавічы, тады леў Савіч даў хабар, чыгунка прайшла праз наш горад, а каб схаваць сляды свайго злачынства станцыю і перайменавалі ў «Пухавічы», такую назву яна нібыта і насіла з 1873 года.
Інфармацыя з падручніка па гісторыі Беларусі за 8 клас (Аўтары: С. В. Ппаноў, С. В. Марозава, У. А. Сосна (Мінск, Выдавецкі цэнтр БДУ, 2018 год)
Што было выяўлена да нас?
Першыя згадкі адносна таго, што гэта няпраўда, можна знайсці ў кнізе «запіскі дзеда для ўнукаў пра сваіх продкаў» – Івана Цехановіча (аўтар Віктар Хурсік, Мінск 2004 год). У гэтым выданні згадваецца, што першапачаткова СТАНЦЫЯ называлася Мар’іна Горка, а пазней была перайменавана ў сувязі з тым, што такіх назваў на бліжэйшых чыгуначных галінках было некалькі і грузы часта сыходзілі ў іншыя рэгіёны.
Другая крыніца, дзе была паказаная падобная гіпотэза, які адносіць нас яшчэ і да выданняў мінскіх епархіяльных ведамасцяў, быў узняты Уласіхінай Аленай Іванаўнай (настаўнік гісторыі ДУА «Сярэдняя школа №2 г.Мар’іна Горка») і яе вучаніцай Шастаковай Дар’яй (цяпер студэнтка) у даследчай працы «Гісторыя даўжынёю ў 1191 вярсту». Аднак у гэтай працы не было канкрэтыкі, калі ж менавіта адбылося гэта перайменаванне.
Дадатак ад сябе
Што тычыцца першай версіі, то яна знаходзіць некаторыя пацверджання. Напрыклад, мы знайшлі згадкі рачнога порта Мар’іна Горка ў Мінскай губерні. Як бачым, падстава досыць важкае. Але краязнаўцы часта казалі, што гэта здагадкі, бо няма пацвярджальных дакументаў.
Адносна другой версіі ў артыкуле не было канкрэтыкі, калі адбылося перайменаванне, а многія скептыкі падкрэслівалі, што ў гэтых выданнях гаворка ідзе не пра чыгуначнай станцыі, а толькі пра Паштова-тэлеграфным аддзяленні.
Мы ж павінны і паставім кропку ў гэтым пытанні.
Развальваем версію скептыкаў, што ў выданнях ідзе гаворка пра паштова-тэлеграфную станцыю
І так, каб разбурыць гэтую гіпотэзу скептыкаў мы павінна прааналізаваць згадваліся ці яны адначасова ці ж заўсёды асобна. Для гэтага проста адкрыем спіс гэтых станцый і ўбачым, што гэтыя станцыі існавалі адначасова на рознай тэрыторыі.
Прыведзенае малюнак ставіцца да 1905-1906 годзе. Як бачым, ёсць два Паштовыя Аддзяленні “Пухавічы» і ” Мар’іна-Горскае”, такім чынам, адна станцыя пошты ў іншую ніколі не пераназывалася, ды і знаходзіліся яны адзін ад аднаго на адлегласці каля 8 вёрст. У дакуменце таксама згадваецца станцыя чыгункі Пухавічы. Здаецца, усё лагічна…
Дакажам, што існавала станцыя чыгункі Мар'іна Горка
Зараз давайце дакажам, што станцыя Мар’іна Горка Лібава-Роменскай чыгункі існавала пад гэтай назвай. Зрабіць гэта аказалася таксама не так складана, як мы чакалі. Мы выявілі вялікую колькасць раскладаў, дзе паказаная наша станцыя “Мар’іна Горка«, згадка нашай сельскагаспадарчай школы, дзе напісана, што яна валодае паштовым адрасам” Мар’іна Горка л.р. ж. д. і многія іншыя звесткі, якія пацвярджаюць факт існавання нашай станцыі пад сваёй уласнай назвай. Аднак, і ў гэтым выпадку скептыкі казалі, што зборнікі складаліся людзьмі не мясцовымі і яны проста арыентаваліся на карту і назва населеных пунктаў.
Але найбольш яскравы доказ нашай гіпотэзы аб тым, што станцыя была проста перайменаваная ў Пухавічы, паслужыла выяўленая намі карта з пазначэннямі ўсіх чыгуначных станцый.
Як жа даказаць факт перайменавання?
Для скептыкаў аказалася і гэтага недастаткова. Было неабходна знайсці неабвержныя доказы факту змены назвы. Калі ж адбылося перайменаванне і як гэта даказаць? Мы прыступілі да вывучэння велізарнай колькасці дакументаў і крыніц. Былі прааналізаваны сотні розных крыніц і дакументаў. Калі здавалася, што мы зайшлі ў тупік быў знойдзены спіс перайменаваных станцый з інфармацыяй пра тое, калі адбылося перайменаванне.
Як бачым, у гэтым спісе ёсць і наша станцыя Пухавічы, дзе пазначана, што яе назва пасля змены ў 1902 годзе (1 мая) была зменена на Пухавічы, а да гэтага СТАНЦЫЯ насіла назву Мар’іна Горка.
Вынік першы
Першапачатковая назва нашай станцыі-Мар’іна Горка, што пацвярджаецца шматлікімі дакументамі, раскладамі руху цягнікоў, квіткамі, і нават паштовымі канвертамі.
Вынік другі
Міністр Макаў не мае дачынення да перайменавання гэтай станцыі на дзвюх падставах:
1) у 1873 годзе, калі будавалася наша станцыя, Л. С. Макаў яшчэ не быў міністрам;
2) калі ў траўні 1902 года станцыю перайменавалі, Л.С. Макава ўжо не было ў жывых (ён скончыў жыццё самагубствам нашмат раней).
А значыць і сляды злачынства ён не стараўся схаваць, як успамінаў пра яго Скальковский к.а. – хутчэй за ўсё, гэтага злачынства і не было зусім.
Чаму ж станцыю перайменавалі
Застаецца тады апошняе пытанне, на якое мы дамо адказ. Чаму станцыю перайменавалі? І ў гэтым пункце ёсць два верных адказу. Першы дакладна вызначаны ў крыніцы, які мы згадвалі першым»запіскі дзеда…”. Вывучаючы гісторыю чыгункі Расійскай імперыі, складана не заўважыць, што ў перыяд з 1900 па 1904 год пачалі змагацца з аднолькавымі назвамі. Гэта і стала прычынай многіх перайменаванняў, але перайменавання гэтыя насілі хаатычны характар і многія назвы нават забывалі падаць ва ўпраўленне чыгункамі. Такое становішча спраў стварала яшчэ больш блытаніны, што прывяло да таго, што ў 1904 годзе быў выдадзены спецыяльны ўрадавы цыркуляр, які вызначаў правілы перайменавання станцый. Менавіта гэта стала першай падставай для перайменавання.
Другая падстава перайменавання звязана з асаблівасцямі нашага горада, якія мы апісвалі ў мінулых артыкулах. Вакол нашай станцыі першапачаткова практычна не было жылых будынкаў, а тым больш і вытворчых будынкаў. Грузы, якія павінны былі быць дастаўлены да канчатковых кропак (найбольш буйная ў Пухавічах), памылкова прыбывалі з прызначэннем на Паштова-тэлеграфную станцыю Мар’іна Горка (якая грузавымі перасылкамі не займалася), што прыводзіла да складанасцяў з далейшай транспарціроўкай гэтых матэрыялаў. Пацвярджэннем гэтаму служыць усё тое ж апісанне нашай Мар’інагорскай сельскагаспадарчай школы. Там заўсёды была прыпіска, што для грузавых адпраўленняў неабходна ўказваць «Пухавічы». Гэта супярэчнасць са знаходжаннем буйнога паштовага аддзялення ў Пухавічах, а ў нашым горадзе тэлеграфна-паштовага аддзялення і стала найбольш важкай прычынай перайменавання станцыі. У дакуменце з пацвярджэннем нашых слоў ужо выкарыстоўваецца станцыя Пухавічы”, але нават у ім усё роўна дакладна прапісана размежаванне па напрамках пасылак.
Такім чынам, цяпер мы ведаем, калі адбылося перайменаванне нашай станцыі – 1 мая 1902 года… 29 гадоў станцыя насіла назву Мар’іна Горка, а яшчэ даведаліся чаму яе перайменавалі. Калі вы валодаеце цікавымі гісторыямі пра жыццё Пухавіцкага раёна, просім вас дзяліцца імі і дасылаць на электронны адрас: admin@puhovichihistory.by. будзем рады Вашым водгуках і каментарах
Станцыя Пухавічы або Мар'іна Горка: дадатак да артыкула ад 20.11.2021
Цікавым матэрыялам з намі падзяліўся Юрый Пятровіч Важнік-даследчык гісторыі нашага раёна, аўтар праекта ” геній майго. месца”. Ніжэй публікуем дадзеныя, якія даслаў Юрый Пятровіч і іх прыблізны пераклад.
Слоўнік Геаграфічны Каралеўства Польскага і іншых краёў славянскіх ад 1885 года.
У гэтым слоўніку ёсць згадка нашай Мар’інай горкі, якое было напісана чалавекам, які пражываў на тэрыторыі нашага раёна, меў сваё валоданне прадстаўнікамі знакамітага роду Ельскіх. А так жа апісаў некалькі важных і найцікавых гістарычных падзей, якія могуць стаць для нас і нашага раёна вельмі цікавымі.
Матэрыял змяшчае наступныя дадзеныя, якія пацвярджаюць усё, што было напісана намі вышэй.
Мар’іна Горка. СТАНЦЫЯ Лібава-Роменскай чыгункі. у 59 вёрстах ад Мінска з паштовай станцыяй і ніжэйшай сельскагаспадарчай школай, з фермай. Школа гэтая была пабудавана… далей ідзе апісанне школы, яе аб’ём капіталу. Пасля ідзе апісанне Мар’інай гары, якая належала маёнтку Навасёлкі (звярніце ўвагу, што гаворка зноў ідзе пра тое, што гэта геаграфічная кропка, якая належыць маёнтку). Ёй валодалі Буржынскія, Ратынскія, Крупскія, а пазней з 1863 года маёнтак стаў належаць Макаву. Які скончыў жыццё самагубствам у 1883 годзе… Вельмі цікавы той факт, што ў дакуменце напісана, што Макаў быў пахаваны ў царкве на Мар’інай Гары.
Цікавасць выклікае гісторыя пра абраз Божай Маці, які быў выкрадзены ў Дудзічах і перамешчаны ў Мар’інагорскі храм. Пасля ўсіх разглядаў з крадзяжом іконы, яна была вернутая ў Дудзічы. Гэтая гісторыя ўжо не першы раз з’яўляецца і можа стаць цікавым фактам. Больш падрабязна з тэкстам можна пазнаёміцца самастойна, тэкст дакумента прыкладаем
Станцыя Пухавічы або Мар'іна Горка? Каментары з нашай старой версіі сайта
У першыню матэрыялы былі апублікаваны у нас на сайце, а таксам у газеце “Пухавіцкія навіны” летам 2021 года
