Нас засталося толькі двое… А можа трое? Унікальная гісторыя песні ” На вышыні без назвы…”
Кожны дарослы чалавек хоць бы адзін раз у сваім жыцці чуў песню» На безназоўнай вышыні”, якая змяшчае радкі: “нас засталося толькі двое (трое?)…”(Аўтар слоў-паэт Міхаіл Матусоўскі, кампазітар — Веніямін Баснер).
На безымянной высоте. Исполняет Александра Курневская. Содержит слова “Нас оставалось только трое…”
На безымянной высоте. Из фильма. Содержит слова “Нас оставалось только двое…”
Які з варыянтаў больш правільны? Пакіньце каментар прама зараз (Націсніце на значок побач з пытаннем і напішыце адказ)..
Рэальныя падзеі
Радкі гэтай песні заснаваныя на рэальных падзеях. Падзеі гэтыя даволі трагічныя, але перапоўненыя мужнасцю і адвагай савецкіх салдат, якія ваявалі за захаванне сваёй Радзімы. У ноч з 13 на 14 верасня 1943 года на вышыні 224,1 адбыўся няроўны бой 18 байцоў Чырвонай Арміі супрацьстаялі 200 байцам нямецкіх акупантаў. Вышыня гэтая знаходзіцца ў Калужскай вобласці каля вёскі Рубежанка.
Колькі байцоў выжыла ў баі?
У баі прымалі ўдзел 18 байцоў са складу 8-й роты 718 палка 139-й стралковай дывізіі. Пад камандаваннем малодшага лейтэнанта Яўгена Парошына байцы змаглі заняць вышыню і ўтрымлівалі яе практычна ўсю ноч. Аднак, сілы былі не роўныя, у выніку бою да раніцы ў жывых засталося толькі двое байцоў: радавы Герасім Лапін (адкінуты ў выніку выбуху ў хмызняковыя зараснікі, пазней быў знойдзены пры наступе байцамі сваёй дывізіі), Канстанцін Уласаў (лічыўся загінулым, сваякі атрымалі пахаванні, на самай справе баец трапіў у палон да немцаў).
Можна заўважыць, што спачатку лічылася, што быў толькі адзін выжыў.
Дык якое ж дачыненне да нашага раёна мае гэтая песня і гэтыя падзеі?
Адказ на гэтае пытанне можна знайсці, калі больш падрабязна вывучыць гісторыю бою і тых, хто выжыў герояў. Так, Канстанцін Уласаў ваяваў у атрадзе «Мсцівец», які грунтаваўся ў Гораліцкіх лясах Пухавіцкага раёна.
Інфармацыю гэтую ўдалося высветліць дзякуючы дзейнасці музея» Партызанскай славы”, які быў утвораны Сіпачом Сяргеем Іванавічам і навучэнцаў-следапытаў з 8-і летняй Гарэліцкай школы.
Навучэнцы паставілі мэту-аднавіць гісторыю атрада» помсьнік”, які грунтаваўся ў 4-х кіламетрах ад вёскі Гарэлец. У спісах байцоў гэтага атрада значылася прозвішча Уласава, высветлілася, што ён пражывае ў Новасібірску. Вучні школы накіравалі байцу ліст з просьбай расказаць пра баявы шлях атрада. У адказе Канстанціна Уласава быў радок пра тое, што менавіта пра ўвод войскаў-сібіракоў, дзе ваяваў Уласаў напісана песня «У незнаёмага пасёлка, На безназоўнай вышыні…».
Дымілася Гай пад гарою, І разам з ёй гарэў закат. Нас засталося толькі двое З васемнаццаці рабят . |
Пахаванка…
Падзеі гэтага бою былі апісаны ў газетах таго перыяду, лічылася, што Канстанцін загінуў, сям’я атрымала пахаванні. Аднак, як пазней высветлілася ён трапіў у палон, з палону баец збег, гэта адбылося падчас транспарціроўкі ў цягніку, дзе палонныя змаглі разабраць частку сценкі вагона і выкінуліся з цягніка, адбываліся гэтыя падзеі на станцыі Пухавічы. Разам з яшчэ 5 палоннымі Уласаў накіроўваецца да партызанаў у атрад» Мсцівец”, 2 чэрвеня 1944 года ў раёне вёскі Гарэлец быў цяжка паранены. НАПЯРЭДАДНІ 1945 года быў накіраваны дадому ў сувязі з цяжкімі раненнямі і няздольнасцю выконваць баявыя задачы.
Але як жа з гэтымі падзеямі звязана песня На «безназоўнай вышыні»?
Навучэнцы школы звярнуліся па каментар да Матусоўскага М. Л. высветлілася, што гісторыю гэтага бою аўтару слоў (Матусоўскі М.Л.) распавёў рэдактар газеты «сталінскі заклік» м. Чайка ў частцы 2-га Беларускага фронту. Затым ішлі гады і аднойчы режисер басоў, які здымаў фільм «цішыня» захацеў дадаць у яго песню, дзе баявыя таварышы ўспамінаюць сваё мінулае. Тры варыянты песні былі забракаваныя камісіяй, Аўтары слоў і музыкі страцілі надзею і апускалі рукі, але ўсё вырашыў выпадак, вяртаючыся пасля трэцяй няўдалай спробы Веніямін Баснер ў цягніку «Масква-Ленінград» злажыў мелодыю… атрымаліся радкі такой папулярнай сёння песні.
Але ў песні спяваецца пра трох тых, хто выжыў, тады навучэнцы задалі пытанне: чаму іх трое, калі рэальна выжыла толькі два байца?
Міхаіл Львовіч пракаментаваў гэта тым, што безназоўных вышынь вельмі шмат у Савецкім Саюзе, ён бываў асабіста на многіх з іх, гісторыі шмат у чым паўтараліся, абрасталі чуткамі і легендамі, у выніку гэтага і адбылася недакладнасць, але ў астатнім усё адпавядае рэчаіснасці. А правільна ўсё ж: “Нас заставалася толькі двое”
Ніжэй прапануем вам Тэкст песні і два варыянты выканання, дзе спяваецца пра двух тых, хто выжыў і трох.
Падрабязнасці дадзенай гісторыі можна знайсці ў асноўным крыніцы-кнізе Сіпача Сяргея Іванавіча» Пухаўшчына памятае… Успаміны пра вайну і наступныя гады ” – кніга чацвёртая, Мінск, Энцыклапедыс, 2007 (рэдакцыя – Н.А. Гурын).
Але яшчэ больш карысна наведаць музей» Партызанскай славы ” ў вёсцы Гарэлец, дзе сёння працуе дачка Сяргея Іванавіча – Лілія Сяргееўна Катасонава, якая беражліва захоўвае гэтыя трапяткія Старонкі гісторыі нашага раёна.
